RESUMEN BIOLOXÍA 

 OS COMPOÑENTES QUÍMICOS DAS CÉLULAS:

Amateria dos seres vivos está formada por biomoléculas e bioelementos. Agrupanse formandoorgánulos, células e sistemas biolóxicos. As biomoléculas dividense en orgánicas e inorgánicas.

INORGÁNICAS: auga e sales minerais

A AUGA: Molécula mais abundante nos seres vivos. Débese as suas propiedades fisicoquímicas, como é o seu gran poder disolvente que facilita o transporte de nutrientes.

 

SALES MINERAIS: Poden ser insolubles en auga . Son útiles para as estructuras esqueléticas como o fosfato tricálcico que forma parte dos osos, e o carbonato cálcico como na cuncha dos moluscos.

ORGÁNICAS: glícidos, lípidos e proteinas

OS GLÍCIDOS: Son biomoléculas formadas por carbono, hidróxeno e osíxeno. Divídense en monosacáridos, polisacáridos e disacáridos.

• MONOSACÁRIDOS: Son os glícidos mais sinxelos. Alguns, como a glucosa ou frutosa proporcionan enerxía as células pero outros como a ribosa e a dexorribosa forman parte dos ácidos nucleicos.
• DISACÁRIDOS: Estan formados pola union de duas moléculas monosacáridas. Son disacáridos a sacarosa, a lactosa e a maltosa.
• POLISACÁRIDOS: Formados por milleiros de moléculas monosacáridas unidas desempeñando unha función reservando enerxía ou estructural.

OS LÍPIDOS: Son biomoléculas orgánicas insolubles que desempregan importantes funcions nas células. Formados por carbono, hidróxeno é osíxeno nos que destacan os triglicéridos, as ceras, os fosfolípidos, os terpenos e os esteorides.

• TRIGLICÉRIDOS: Formados por unha molécula de glicerina e tres de ácidos graxos. Moléculas que almacenan grandes cantidades de enerxía para as células.
• CERAS: Repelen a auga es serven como iillante e protección contra a humidade, tanto nos animais como nas plantas.
• FOSFOLÍIPIDOS: Conteñes acido fosfórico e forman parte das membranas celulares polo seu comportamento fronte a auga.
• TERPENOS: Amplo grupo de lípidos no que destacan as vitaminas A, E e K

ESTEROIDES: Importante grupo de lípidos nos que destacan o colesteol, vitamina D e hormonas sexuais.

    AS PROTEINAS E OS ÁCIDOS NUCLÉICOS:

AS PROTEINAS: Son biomoléculas de gran tamaño formados por diferentes combinacions de aminoácidos, moléculas mais sinxelas. A estructura das proteínas e responsabilidade da sua actividade biolóxica:

A ESTRUCTURA PRIMARIA: Corresponde a secuencia de aminoácidos na molécula

A ESTRUCTURA SECUNDARIA: Pregamento da proteína no espazo por atraccións que se produce entre aminoácidos. 

A ESTRCTURA TERCIARIA: Orixínase polas interaccións que suceden entre os aminoácidos .

A ETRUCTURA CUATERNARIA: Corresponde a asociación de varias cadeas de aminoácidos e é característica de grandes proteínas.

As función das proteínas son moi diversas en importantes para as células.

ESTRUCTURAL: Forman parte das membranas e orgánulos celulares.

ENCIMÁTICA OU CATALÍTICA: Regulación das reacción do metabolismo, levada a cabo por proteínas.

TRANSPORTE: Moléculas coma osíxeno ou os lípidos coma o colesterol ao sangue.

DEFENSA: Realizada por proteínas denominadas anticorpos.

MOVEMENTO: Levado a cabo polas proteínas contráctiles das células musculares.

OS ÁCIDOS NUCLÉICOS :

Son grandes moléculas que están formadas pola unión de outras moléculas mais pequenas 

denominadas nucleótidos. Cada un de estes está formado pola unión de un monosacáridos, unha molécula de ácido fosfórico e unha de base nitroxenada. Poden ser adenina, guanina, citosina, timina ou uracílio. 

O ADN: ÁCIDO DESOXIRRIBONUCLEICO

• Molécula na que se localiza a información xenética das células dos seres vivos. Cada nucleótido esta formado por desoxirribosa, ácido fosfórico e unha base: adenina, guanina, citosina ou timina 
• Posue duas cadeas de nucleótidos orientadas en sentidos opostos. Estas cadeas son complementarias, debido a forma na que se enfrentan as suas bases.
• A molécula asi formada enrólase sobre un eixe para formar unha doble élice. 

O ARN; ÁCIDO RIBONUCLEICO

O arn está formado por unha cadea de nucleótidos formados por ribosa con ácido fosfórico e adenina, guanina, citosina e uracilio. Sintetízase mediante o proceso denominado transcripción xenética.

• ARNmensaxeiro: A sua secuencia de nucleótidos é complementaria dunha das cadeas dun fragmento de ADN. Ten a información necesaria para a síntese dunha proteína e leva esa información aos ribosomas. 
• ARN de transferencia: Ten como función o transporte de aminoácidos aos ribosomas
• ARN ribosómico; Forma parte da estructura dos ribosomas.

ORGANIZACIÓN DA CÉLULA PROCARIOTA E EUCARIOTA:

Todos os seres vivos estan formados por células que constituen a sua unidade central, funcional e metabólica.

Célula procariota: 

Son primitivas, de menor tamaño e teñen unha organización moito mais sinxela que a das celulas eucariotas. Son as células características das bacterias e cianobacterias.

• Non teñen nucleo: Polo que o seu material xenético esta libre no citoplasma
• Presentan unha membrana plasmática formada por unha bicapa de lípidos, proteínas e glícidos. Ao redor da membrana poden representar unha parede celular.
• No seu citoplasma posuen ribosomas, que son as estructuras celulares nas que se producen as proteínas.
• Os pelos ou pili son prolongacións da célula bacteriana que lles permite unirse a outras bacterias.

A célula eucariota:

Son grandes e complexas e posuen orgánulos membranosos, onde se realizan diferentes procesos. O material xenético atopase no núcleo rodeado por unha doble membrana.

A membrana plasmática é responsable do transporte e intercambio de moléculas entre a célula e o medio. Delimita externamente o citoplasma, no que se diferencia o citosol, citoesqueleto e outras como os ribosomas.

Hai duas diferentes: célula animal e vexetal

CÉLULA ANIMAL 

A célula animal presenta unha enorme complexidade e ten un elevado número de espazos internos, delimitados por membranas nos que se leban a cabo diferentes funcións.

• Membrana plasmática: formada por unha bicapa de proteinas e lípidos.
• O citosol é un medio acuoso que envolve o resto dos compoñentes do citoplasma
• O citoesqueleto é un conxunto de filamentos proteicos e de crotúbulos do citoplasma
• Os centríolos son estructuras exclusivas das células animais que forman parte do centrosoma
• Os orgánulos membranosos mais importantes son as mitocondrias, outras son o retículo endoplasmático ( liso e rugoso ) o aparato de golgi, os lisosomas e peroxesomas e as vesículas.

CÉLULA VEXETAL: 

Presentan algunhas características que as diferencian 

• Carecen de centríolos: En lugar do centrosoma presenta un centro organizador de microtúbulos 
• Presentan unha parede celular, elaborada polas propias células, pegada a membrana plasmática. Está formada por celulosa e outras moléculas e protexe a célula da presion producida pola absorción de auga.
• Teñen cloroplastos, que son orgánulos membranosos cun sistema interno de membranas nas que hai clorofila.
• Teñen un sistema vacuolar moi desenvolvido, delimitados por membranas.

ESTRUCTURA DA CÉLULA VEXETAL: 

• Retículo endoplasmático liso 
• Ribosoma
• Nucleo: poro nuclear, cromatina, nucleolo, envoltura nuclear
• aparato de golgi
• Plasmodesmo
• Cloroplastos
• Microtúbulos
• Mitocondria
• Membrana plasmática
• Parede celular

ESTRUCTURAS E ORGÁNULOS DA CELULA EUCARIOTA:

• Reticulo endoplsmático: Rede de sacos e túbulos membranosos- Poden ser rugoso e liso ( o rugoso ten ribosomas na cara externa da membrana mentres que o liso non ten ribosomas e elimina substancias tóxicas e produce lípidos )
• Aparato de golgi: Formado por grupos de cisternas membranosas cos extremos ensanchados. Nel se modifican as proteínas e os lípidos.
• Lisosomas: Son vesículas membranosas que conteñen encimas, levan a cabo a dixestión intracelular.
• Cloroplastos: Orgánulos exclusivos de células vexetais nos que se produce a fotosintese
• Mitocondria: Teñen duas membranas, a interna repregada. Levan a cabo a respiración celular.
• Ribosomas: Estan formados por proteinas ARN. Poden estar libres no citoplasma ou asociados a membrana dom retículo endoplasmático.
• Inclusións: Son acumulacións de materiais de reserva. 
• Citoesqueleto: Constitue unha rede protéica que da soporte ao citoplasma e é responsable do movemento celular. ( Microfilamentos- Estan formados por actina e participan na concentración muscular. Filamentos intermedios- Formados por distintas proteínas que axudan a manter a forma celular. Microtúbulos- Estruturas ocas que forman o fuso mitótico.
• Cilios e flaxelos: Prolongacións das células que teñen unha estructura interna, o axonema, formado por pares de microtúbulos.