CICLOS DA MATERIA:

 

A materia, en forma de nutrientes, non procede do exterior do ecosistema, polo que debe ser reutilizada. Aínda que esta cambia de composición e propiedades, os átomos de fósforo, carbono, nitróxeno e do resto dos elementos químicos que constitúen os seres vivos son os mesmos átomos que existiron na Terra desde a súa orixe.

 O ciclo do nitróxeno

Xunto ao carbono, o osíxeno e o hidróxeno, o nitróxeno é un macroelemento indispensable para a síntese de proteínas e ácidos nucleicos.

Malia que o nitróxeno é moi abundante na atmosfera en forma gasosa (NO₂), os organismos produtores non poden usar o gas, senón inxerilo en forma de sales minerais disolvidos chamados nitratos (${\mathrm{NO}}_{\stackrel{3}{}}$

Para que o nitróxeno atmosférico e o contido nos excrementos animais e nos restos vexetais se incorpore á materia orgánica e volva á atmosfera, pechando o ciclo, é necesaria a intervención de bacterias.

Os tres tipos de bacterias que interveñen no ciclo do nitróxeno son as seguintes:

• Bacterias fixadoras de nitróxeno: son capaces de absorber o nitróxeno atmosférico e transformalo en amoníaco (NH₃). Son bacterias simbióticas das raíces de moitas plantas e outras que habitan no chan.

• Bacterias nitrificantes: son capaces de transformar o amoníaco procedente do proceso anterior e dos restos orgánicos en nitritos (${\mathrm{NO}}_{\overline{2}}$

• ), e estes, en nitratos, unha forma do nitróxeno xa utilizable polas plantas.

• Bacterias desnitrificantes: converten os nitratos non utilizados en nitróxeno atmosférico.

Fertilizantes naturais ou sintéticos. O crecemento da poboación e a demanda de alimentos incrementaron a necesidade de produción de cultivos, o que esixiu o uso de fertilizantes de orixe sintética, no canto do esterco ou doutros fertilizantes naturais.

Os fertilizantes sintéticos achegan nutrientes esenciais, entre eles nitróxeno. Con todo, poden orixinar de-sequilibrios na cantidade de organismos descompoñedores, lombrigas e outros seres que contribúen á descomposición, aireación e fertilidade dos solos.

 O ciclo do carbono

O carbono atópase en estado gasoso, como dióxido de carbono (CO₂), na atmosfera, e disolvido na auga dos océanos. En ambos os dous casos é captado polos produtores, que o combinan co hidróxeno da auga e cos sales disolvidos para formar moléculas orgánicas durante a fotosíntese.

O carbono pasa dos produtores ao resto dos seres vivos, contido nos alimentos. A respiración e a putrefacción dos organismos devolven o dióxido de carbono ao medio, en forma de gas.

A descomposición da materia orgánica en zonas con escaseza ou falta de osíxeno, como pantanos e turbeiras, fai que non rompa totalmente e poida converterse en carbón, petróleo ou gas natural. Cando estes combustibles arden, o carbono volve en forma de dióxido de carbono á atmosfera, pechándose así o ciclo.

 Os ciclos do fósforo

As plantas toman o fósforo en forma de sales minerais do chan, e os animais, á súa vez, adquíreno ao inxerir plantas. Cando os seres vivos morren e se descompoñen, o fósforo pasa de novo ao medio terrestre. Este ciclo denomínase ciclo biolóxico do fósforo porque nel só interveñen seres vivos.

As augas superficiais arrastran o fósforo ata os mares e océanos, onde sedimenta, ata que as rocas fosfatadas o van desprendendo lentamente, e é utilizado polos organismos autótrofos mariños, de onde pasa ás cadeas tróficas mariñas. Os excrementos das aves acuáticas, ricos en fósforo, denomínanse guano, e contribúen a devolver parte do fósforo aos ecosistemas terrestres. É o ciclo xeolóxico do fósforo, ou ciclo completo.

A cantidade de fosfatos disolvidos na auga dos ecosistemas acuáticos é, xeralmente, baixa, o que impide que proliferen en exceso as algas e as cianobacterias.