ECOSISTEMAS REPRESENTATIVOS:

Na Península Ibérica atopamos ecosistemas moi variados, como bosques de coníferas, bosques de ribeira, costas abruptas, lagos e mesmo lugares desérticos. O feito de que a Península estea situada entre dous mares moi diferentes (o Atlántico e o Mediterráneo), a súa proximidade a África e unha xeografía moi accidentada explican a gran riqueza de paisaxes, flora e fauna que presenta. Esta diversidade está condicionada polos factores climáticos.

A. Ecosistemas acuáticos e de ecoton

A Península Ibérica, pola súa situación xeográfica, é un lugar onde os ecosistemas acuáticos ocupan unha parte importante da nosa contorna.

As pradarías de posidonia

Forman o ecosistema máis importante do mar Mediterráneo, equivalente aos bosques dos ecosistemas terrestres. Estas pradarías de plantas fanerógamas acuáticas distribúense amplamente por todo o Mediterráneo, aínda que están moi ameazadas pola contaminación. O seu nome científico foi elixido en honra ao deus grego do mar, Poseidón.

Son ecosistemas de grande importancia ecolóxica porque:

• Son a principal fonte de osixenación.

• As súas longas follas frean a ondada e atenúan o seu impacto nas praias.

• Son o hábitat de centos de especies de animais.

• Proporcionan acubillo, alimento e son o lugar de reprodución de multitude de especies.

A zona húmida As Tablas de Daimiel

Este ecosistema é unha formación que se orixina polo desbordamento dos ríos Guadiana e Gigüela, favorecido pola falta de pendente do terreo e pola descarga de auga procedente dun grande acuífero. Foi declarado Parque Nacional en 1973 e Reserva da Biosfera en 1981.

• É unha importante zona de invernada e nidificación de aves migratorias. Abundan o mergullón cristado, o mergullón pequeno, garzas, garcetas, garzas denoiteiras e todo tipo de anátidos ibéricos.

• Entre a flora, as plantas acuáticas son o substrato básico das Tablas de Daimiel, e as únicas árbores presentes son os tamarix.

A marisma de Doñana

Está situada á beira do río Guadalquivir e no límite entre un ecosistema acuático e outro terrestre, polo que se pode considerar un ecoton. Pertence ao Parque Nacional de Doñana, declarado en 1969, tamén Parque Natural desde 1989 e Patrimonio da Humanidade desde 1994.

Doñana é o espazo natural con maior biodiversidade de Europa, integrado por marisma e coto:

• Conta con máis de 300 especies de aves, a maioría acuáticas; moitas especies de mamíferos, entre as que destaca o lince ibérico; especies de réptiles, de anfibios, de peixes de auga doce e miles de invertebrados.

• As marismas son chairas de auga doce e o bosque do coto é de tipo mediterráneo, onde abunda o piñeiro manso e a matogueira.

B. Ecosistemas terrestres

Algúns dos ecosistemas terrestres máis representativos do noso país son a laurisilva canaria, a devesa mediterránea e os faiais atlánticos.

A laurisilva canaria

O nome de laurisilva débese á semellanza das follas das árbores que a compoñen coas follas de loureiro, aínda que non todos son desta familia. A laurisilva canaria é un ecosistema relicto do período Terciario.

As zonas máis importantes de laurisilva son o Parque Nacional de Garajonay, na Gomera, declarado Patrimonio da Humanidade en 1986, e Canal e Los Tilos, na Palma, declarado Reserva da Biosfera en 1983.

• Son bosques característicos de zonas moi húmidas do arquipélago canario, con árbores inmensas cubertas de liques, musgos e fentos xigantes.

• Á auga de choiva que recibe, súmase a humidade da néboa que transportan os ventos alisios.

A devesa mediterránea

A devesa é un ecosistema que ten a súa orixe no bosque mediterráneo. Esténdese pola maior parte da Península e pola totalidade das Illas Baleares.

Nestas zonas, o clima é temperado e húmido no inverno, e moi seco e caloroso no verán. As follas son duras ou esclerosadas, cubertas dunha grosa capa de cera para reter a auga, que tamén as protexe dos ataques dos herbívoros.

• As especies arbóreas características son as aciñeiras, as sobreiras e as carbas.

• A fauna é moi variada: raposos, cabras montesas, rapaces e outras aves, coellos e réptiles.

Os faiais atlánticos

As faias e os carballos son árbores de folla caduca, características do bosque atlántico, que se estende desde Galicia ata Cataluña. Dous faiais moi significativos son o de Muniellos en Asturias e o de Irati en Navarra. O clima é de inviernos fríos e chuviosos, e veráns temperados, con precipitacións frecuentes.

• A vexetación posúe adaptacións á falta de luz: follas grandes e con numerosos estomas. Abundan abeleiras, sorbeiras e bidueiros. O estrato arbustivo e herbáceo é moi denso.

• A fauna é rica e moi variada: osos, xabarís, cervos, corzos, raposos, esquíos e leiróns, e aves como a pita de monte.