FACTORES BIOTICOS:

 

Os factores bióticos son as relacións que se establecen entre os organismos. Clasifícanse en intraespecíficas, as que se establecen entre individuos da mesma especie, e interespecíficas, as que se establecen entre individuos de distinta especie.

As relacións intraespecíficas

A súa finalidade é a protección das crías, a busca de alimento e a defensa. Poden ser:

• Coloniais. Son as relacións que se establecen entre organismos que viven intimamente unidos, coma os corais ou as esponxas.

• Sociais. Nelas establécese unha xerarquía e unha distribución de tarefas. Son típicas de insectos como as abellas ou as avespas.

Relacións coloniais.

Relacións sociais.

• Familiares. Son as que se establecen dentro dun grupo familiar, entre os proxenitores e a descendencia. Os seus fins son a alimentación, a cría e a protección dos máis débiles.

• Gregarias. Son asociacións de organismos que se desprazan de forma conxunta, como ocorre nas bandadas de aves ou nos bancos de peixes.

Relacións familiares.

As relacións interespecíficas

• A competencia. Esta relación dáse cando dous organismos utilizan o mesmo recurso, como a luz, o espazo, a comida ou a parella para reproducirse. Tamén existe competencia entre organismos da mesma especie.

  As plantas compiten pola luz, polo espazo para as súas raíces e, ás veces, pola auga e polos minerais do chan. Os animais compiten polo alimento e por unha parella ou un espazo para vivir e reproducirse.

• A depredación. É a relación na que un organismo denominado depredador mata a outro, denominado presa, para poder alimentarse. Entre os animais depredadores están os lobos e as aguias.

  O feito de que uns seres vivos dependan doutros para conseguir alimento fai que nun ecosistema se creen relacións que se denominan relacións alimentarias ou tróficas.

• A simbiose. O termo simbiose significa vivindo xuntos. A simbiose é unha relación ou asociación permanente entre individuos de distinta especie, que pode ser beneficiosa ou non, e mesmo prexudicial para unha especie.

  Aínda que tradicionalmente este termo se asociaba ao concepto de beneficio, o criterio xeral é o de asociación con dependencia mutua entre distintas especies.

A berrea dos cervos

A berrea dos cervos é a competencia pola reprodución e polo control do territorio que se dá, a comezos do outono, entre os cervos macho que viven nos nosos bosques.

Estas pelexas entre machos para medir a súa superioridade deben o seu nome ao son peculiar que emiten estes durante a época de celo. En bastantes ocasións, os machos poden quedar feridos e, mesmo, morrer como consecuencia da pelexa.

A berrea é un espectáculo da natureza que cada día esperta maior interese.

Tipos de simbiose

Existen tres tipos de asociacións simbióticas: o mutualismo, o comensalismo e o parasitismo. Algunhas son beneficiosas para as dúas especies que se relacionan, e outras só para unha.

Asociacións simbióticas

O mutualismo

Bacterias fixadoras de nitróxeno.

É unha relación de beneficio mutuo. Un exemplo é a asociación das bacterias fixadoras de nitróxeno, do xénero Rhizobium, que viven sobre as raíces das plantas leguminosas.

As bacterias transforman o nitróxeno atmosférico en compostos nitroxenados, que son usados polas plantas leguminosas para formar as súas proteínas e outras moléculas orgánicas. As bacterias obteñen alimentos elaborados polas plantas.

Outro exemplo son os liques, que son asociacións de algas verdes unicelulares ou de cianobacterias (bacterias fotosintéticas) con fungos. A alga fabrica materia orgánica e o fungo permite a fixación ao substrato.

O comensalismo

É unha relación na que unha especie se beneficia e a outra nin se beneficia nin é prexudicada, como é o caso do comensalismo de "transporte", que se establece entre as rémoras e as quenllas. As rémoras usan como medio de transporte ás quenllas, sen facerlles mal; isto é, obteñen un beneficio sen provocar un prexuízo ao outro organismo.

Outro exemplo é o das plantas epífitas que medran sobre a cortiza das árbores tropicais. Non obteñen nutrientes da árbore, senón do medio. Benefícianse de captar máis cantidade de luz, mentres que as árbores nin se benefician nin se prexudican.

Quenlla e rémoras.

Nesta relación interespecífica, unha especie benefíciase e a outra resulta prexudicada. O parasito vive en íntima relación con outro individuo chamado hóspede, que resulta prexudicado. Este tipo de simbiose está moi estendido na natureza.

As tenias, os piollos ou os carrachos son exemplos de organismos parasitos.

As micorrizas, unha asociación mutualista

Certos fungos do chan conviven con raíces de plantas formando unha asociación mutualista chamada micorriza, que resulta moi beneficiosa.

As micorrizas atópanse na maioría das árbores das zonas tropicais e nalgunhas dos bosques temperados. A maioría de arbustos, herbáceas e case a totalidade das plantas cultivadas posúen esta asociación.

As plantas benefícianse desta asociación, pois favorece a súa reprodución e a súa supervivencia. O fungo, ao invadir as células das raíces das plantas, facilita a absorción de auga e nutrientes. Doutra banda, protéxeas dos organismos patóxenos do solo. O fungo benefíciase da materia orgánica sintetizada polas plantas.

Este tipo de fungos non é posible cultivalos no laboratorio. Por iso, cando os agricultores queren aumentar a poboación de micorrizas nun cultivo agregan ao solo raíces micorrizadas mesturadas coa terra onde medran.