RELACIONS TROFICAS NOS ECOSISTEMAS:

Denomínanse relacións tróficas ás relacións de dependencia alimentaria que se establecen entre os distintos organismos dun ecosistema.

Para representar graficamente a transferencia de materia e enerxía entre os organismos dun ecosistema utilízanse as cadeas tróficas. Nestes esquemas, mediante frechas, indícase a dirección que seguen a materia e a enerxía dende os seres autótrofos ata os descompoñedores, pasando por consumidores primarios e secundarios.

As cadeas tróficas ilustran só unha das moitas posibilidades da transferencia de materia e enerxía entre os organismos dun ecosistema. En realidade, estas relacións son máis complexas.

Para representar todas as interrelacións tróficas entre os compoñentes dun ecosistema utilízanse as redes tróficas.

Unha rede trófica é un conxunto de cadeas tróficas interconectadas que expresan todas as posibles relacións alimentarias que se dan entre os organismos dun ecosistema.

Cantos niveis tróficos son posibles?

O número de niveis dunha cadea trófica varía duns ecosistemas a outros pero, en ningún caso, poden alcanzar un número elevado. A perda de enerxía a través dos niveis tróficos impide o desenvolvemento dun número elevado de organismos nos niveis superiores. Por iso, o número de niveis máis frecuente é de catro ou cinco.

Esta perda de enerxía ao longo da cadea trófica fai aconsellable alimentarse, preferentemente, dos alimentos procedentes dos niveis inferiores.

A conveniencia de consumir preferentemente alimentos de orixe vexetal, en detrimento dos de orixe animal, é un debate que vai máis alá dos límites ecolóxicos polas connotacións éticas e económicas que leva consigo.

A perda de enerxía nos ecosistemas

Cando un organismo inxire a outro se produce unha transferencia de materia e enerxía. A transferencia de enerxía ten lugar nunha soa dirección e non se recicla; a maior parte dela pérdese en forma de calor. A materia, pola contra, recíclase.

A cantidade de enerxía que pasa dun nivel a outro varía desde o 5 %, no caso dos organismos carnívoros, ata o 20 %, no dos herbívoros.

Como media considérase que o 10 % da enerxía dun nivel queda dispoñible para o seguinte, polo que un 90 % se perde nas funcións vitais e en forma de calor. É a regra do 10 %.

As pirámides ecolóxicas

A perda de materia e enerxía a través dos seres vivos dun ecosistema é a causa de que exista maior número de organismos, e polo tanto, maior cantidade de materia e enerxía nos niveis tróficos inferiores que nos superiores.

Para representar esta diminución utilízanse as pirámides tróficas.

Existen varios tipos de pirámides: numéricas, de biomasa ou de enerxía.

Nalgúns casos, as pirámides poden ter forma invertida, por exemplo, no caso dunha pirámide numérica dunha árbore da que se alimentan un número elevado de paxaros. As pirámides de enerxía, pola contra, sempre teñen forma regular.

Tipos de pirámides ecolóxicas

Pirámide numérica. Representa o número de individuos de cada nivel trófico.

Pirámide de biomasa. Representa a cantidade de materia orgánica de cada nivel trófico.

Pirámide de enerxía. Representa a enerxía que existe en cada nivel trófico e a que se transfire aos niveis superiores.